O filmu “No Other Land”: Bez ove zemlje nemamo kamo

”They made us strangers in our own land.”

- “No Other Land” (2024)

“No Other Land” Yuvala Abrahama, Basela Adre i Hamdan Ballala dokumentuje posljednje godine rušenja palestinskih domova u regiji Masafer Yatta. Film je pozicioniran u period od 2019. do oktobra 2023. godine, neposredno prije Hamasovog napada. Na snimcima vidimo rušenje osnovne škole, uništavanje rezervoara za vodu, brojnih štala, poljoprivredne mehanizacije, generatora električne energije, od vojnih vlasti.

Rušenje koje traje

Pored toga, stanovnici naselja se kontinuirano susreću sa nasilnim doseljeničkim napadima. Stanovnici Masafer Yatte uspijevaju sačuvati nešto osnovnih stvari prije nego im vojska buldožerima zapečati domove, a njihove kuće se uništavaju pod izgovorom da je taj prostor predviđen za vojne vježbe. “No Other Land” je snimljen na Zapadnoj obali i osvojio je ovogodišnjeg Oscara za najbolji dokumentarni film u konkurenciji filmova “Black Box Diaries”, “Porcelain War” i “Sugarcane”. Iako priznat i nagrađen, zbog nemogućnosti distribucije u SAD-u, film je morao biti samostalno distribuiran.

Palestinac Basel Adra i Izraelac Yuval Abraham su dvojica mladića koji prikazuju okupaciju Masafer Jatte, prostora koji se nalazi na brdima južnog Hebrona na Zapadnoj obali koji čini nekoliko palestinskih sela koje su osamdesetih godina prošlog vijeka proglašeni zatvorenom vojnom zonom od strane izraelske vojske. Dvanaest sela je iseljeno 1999, a stotine stanovnika iste godine je nasilno deložirano. Izraelski advokati i organizacije za ljudska prava koje predstavljaju stanovnike podnijeli su žalbu Vrhovnom sudu, ali je to dovelo sporova koji su trajali dvadeset godina, dok se za stanovništvo ništa suštinski nije mijenjalo. Presudom Vrhovnog suda iz 2022. odlučeno je u korist vojske, ističući da na tom prostoru prije 2000. godine nije bilo stalnih stanovnika već su ga naseljavali samo stočari. Rušenje je nastavljeno, a u jeku jednog ruiniranja nastao je i ovaj film.

Basel živi u Jatti i snima kontinuirane dolaska vojske na pragove kuća sa buldožerima, spremne da ih u potpunosti unište. Tada i upoznaje izraelskog novinara Yuvala Abrahama, koji je dobio prijetnje smrću nakon što je ovaj film pobijedio na Berlinalu 2024. godine. Njih su se dvojica sprijateljili i snimali jedni druge dok su se oko njih gomilali vojnici i doseljenici spremni da zauzmu prostor Masafer Yatte.

U svom pobjedničkom govoru na Berlinskom filmskom festivalu Abraham je rekao: “Ja živim pod civilnim režimom, a Basel pod vojnim. Živimo trideset minuta jedni od drugih, ali ja imam pravo glasa, a Basel nema. Mogu slobodno da se krećem po zemlji, ali Basel je, kao i milioni Palestinaca, zarobljen na Zapadnoj obali. Ovaj aparthejdski rivalitet između nas dvojice mora da se završi.” Jednake emocije i apeli su bili sastavni dio njegovog govora kada su za “No Other Land” osvojili nagradu za najbolji dokumentarni igrani film na Festivalu evropskog filma, ali i na dodjeli Oscara. “Užasno uništavanje Gaze i njenog naroda mora da se okonča, izraelski taoci u Gazi moraju biti oslobođeni. Kada vidim Basela, vidim svog brata, ali nismo jednaki. Živimo u režimu u kome sam ja slobodan po civilnom zakonu, dok Basel mora da živi po vojnim zakonima koji uništavaju njegov život. Potrebno nam je političko rješenje bez etničke nadmoći. Spoljna politika ove zemlje pomaže da se blokira ovaj put. Zar ne vidite da su naši životi isprepleteni? Moj narod može biti bezbjedan samo ako su Palestinci zaista slobodni. Ne postoji drugi način da se to uradi, nema drugog načina da se živi”, kazao je Yuval prokazujući i Sjedinjene Američke Države kao jednog od krivaca/saveznika izraelskog establišmenta.

Događaj koji Yuval dokumentuje podsjeća na one koji su se zbili kasnih osamdesetih godina prošlog vijeka sa gotovo istim pokušajem okupiranja Zapadne obale. Sistematsko iseljavanje Palestinaca se odvijalo kroz pravne procese sa unaprijed poznatim ishodom, oduzimanje zemlje, uništavanje infrastrukture i gušenje svakog oblika otpora. U filmu vidimo rušenje škole, što implicira rušenje svake nade u budući razvoj; vojna represija, uz podršku mejnstrim medija koji ignorišu nenasilne oblike otpora, doprinosi normalizaciji kolonijalnog nasilja. Basel koristi kameru kao sredstvo svog otpora i snimcima koje šalje u svijet se pokušava boriti za sve sunarodnjake. On prepričava događaje iz djetinjstva u Masafer Yatti, ističući da je hapšenje njegovog oca zbog političkog aktivizma na njega ostavilo snažan utisak, pa je sa sedam godina otišao na svoj prvi protest protiv opresivne vlasti i vojske. Tako su nam kroz cijeli film prikazani snimci iz njegove privatne arhive, koje je kasnije spretno kombinovao sa aktuelnim snimcima rušenja u Massafer Yatti.

U znak protesta

Hamdana Ballala, palestinskog koreditelja, nedugo nakon dodjele Oscara uhapsili su na okupiranoj Zapadnoj obali nakon što su ga doseljenici pretukli i povrijedili. Palestinski izvještaji i očevici istakli su da je desetine doseljenika napalo selo, bacajući kamenje na stanovnike, automobile i kuće. Pored Hamdana Ballala, još dva Palestinca - Khaled Shenran i Nasser Shariteh - uhapšeni su zbog sumnje na bacanje kamenja, dok je pritvoren i Izraelac osumnjičen za učešće u nasilju. Ballalovo pritvaranje izazvalo je negodovanje međunarodne i američke filmske zajednice koja je skupila oko 3.700 potpisnika peticije kojom se poziva na Ballalovo puštanje na slobodu i sigurnost. U objavi na društvenim mrežama glumac Mark Ruffalo pozvao je članove Akademije da djeluju zajedno u znak protesta.

Nije bilo mnogo onih koju su se pridružili glumčevom pozivu i napadi nisu prestali. Uz ograničenu dostupnost filma, kontroverze u vezi s potencijalnim lobiranjem da “No Other Land” ne dobije Oscar, hapšenje reditelja, i mnogo drugih kočnica, pred nama je film koji nesumnjivo pruža bolji uvid u izraelsko-palestinski sukob u kontekstu svakodnevnog života u oblastima koje idu van granica Gaze, onaj koji ćemo rijetko vidjeti u javnosti. “No Other Land” ukazuje na to da svjedočenje nepravdi i njeno osuđivanje nije pitanje individualnog izbora, već kolektivna moralna dužnost u vremenu kada se neljudskost pokušava učiniti prihvatljivom.