Vakcine protiv HPV-a, zapravo, štite plodnost

HPV ili humani papilomavirus jedan je od najčešćih virusa koji se prenose kontaktom kože na kožu, uključujući i seksualni kontakt. Postoji više od 200 tipova ovog virusa, ali neki su posebno opasni jer mogu izazvati ozbiljne zdravstvene probleme. Najrizičniji su tipovi 16 i 18, koji uzrokuju oko 70% slučajeva raka grlića materice, ali i druge vrste raka, poput analnog, penilnog i raka grla. Osim toga, tipovi 6 i 11 su odgovorni za oko 90% slučajeva genitalnih bradavica. Srećom, postoji efikasna zaštita – HPV vakcina, koja može spriječiti infekciju najopasnijim tipovima virusa.

HPV vakcine i plodnost

Vakcine (cjepiva) protiv humanog papiloma virusa (HPV) glavni su alat u zaštiti zdravlja, uključujući i očuvanje plodnosti. Mnogi roditelji oklijevaju da vakcinišu svoju djecu, posebno djevojčice, protiv HPV-a zbog dezinformacija koje kruže internetom i društvenim mrežama. Jedna od najčešćih malinformacija jeste tvrdnja da HPV vakcina izaziva sterilitet i ugrožava plodnost, iako za to ne postoji nikakav naučni dokaz. Naprotiv, ove vakcine štite od infekcija koje mogu ozbiljno narušiti reproduktivno zdravlje, uključujući one koje povećavaju rizik od neplodnosti i komplikacija u trudnoći. Hronične HPV infekcije mogu dovesti do promjena na grliću materice koje zahtijevaju agresivne medicinske intervencije, poput konizacije, što može smanjiti šanse za zdravu trudnoću. Zbog toga je vakcinacija ne samo sigurna već i ključna mjera zaštite plodnosti i budućeg zdravlja djevojčica. Roditelji koji žele najbolje za svoju djecu treba da se oslanjaju na provjerene medicinske izvore, a ne na neutemeljene glasine.

Infekcije HPV-om mogu izazvati promjene na ćelijama grlića materice, što može dovesti do prekanceroznih lezija i u krajnjem slučaju raka. Kada se takve promjene otkriju, često su potrebni medicinski zahvati, uključujući odstranjivanje dijela grlića materice, odnosno sloja oštećenih ćelija, što skraćuje grlić materice. Takvi tretmani povećavaju rizik od skraćenja grlića, što može oslabiti njegovu funkciju tokom trudnoće.

Skraćen grlić materice predstavlja veći rizik za prijevremeni porod, spontani pobačaj i komplikacije tokom trudnoće. Ove komplikacije mogu dovesti do toga da trudnica mora mirovati u toku trudnoće da bi smanjila rizik prijevremenog poroda.

- Kada se zbog promjena na grliću materice mora uraditi neka intervencija, vi tu, zapravo, skraćujete strukturu grlića. Tu nam je za trudnoću važan i kvantitet i kvalitet tkiva. Međutim, onda nastaje tzv. ožiljno tkivo na tom mjestu i ono nema tu kvalitetu kao što je, recimo, kolagen, poprečno-prugasta muskulatura i onda morate primijeniti neke druge metode ili intervencije kao što je postavljanje serklaža ili povezivanje tog grlića da bi mogli iznijeti tu trudnoću, istakao je dr. sc. Vahidin Katica, specijalista ginekologije i akušerstva, šef porođajne sale na KCUS-u.

Kada se vakcina primi u djetinjstvu ili ranoj adolescenciji, prije potencijalne izloženosti virusu, ona pruža najbolju zaštitu. Zahvaljujući imunizaciji, buduće generacije žena mogu imati zdraviji reproduktivni sistem, smanjen rizik od tretmana koji ugrožavaju trudnoću i veću šansu da u budućnosti rode zdravu bebu.

Studije iz 2024. godine pokazale su da HPV infekcije mogu negativno utjecati i na plodnost muškaraca. Ove infekcije mogu izazvati upalne procese u reproduktivnim organima, što može smanjiti kvalitet i pokretljivost spermatozoida, a time i mogućnost začeća. Dakle, vakcinacija protiv HPV-a nije važna samo za žene već i za muškarce koji žele očuvati reproduktivnu sposobnost.

Sigurnost vakcina

Svjetska zdravstvenu organizaciju (WHO) i evropski Centar za kontrolu i prevenciju bolesti (ECDC) preporučuju HPV vakcinu kao siguran i efikasan način prevencije. Višegodišnja istraživanja su potvrdila da vakcina ne utječe negativno na plodnost, već je, naprotiv, čuva, sprečavajući infekcije koje mogu dovesti do neplodnosti i komplikacija u trudnoći.

Sigurnost HPV vakcina je potvrđena kroz obimna klinička ispitivanja i višegodišnje praćenje nakon njene primjene. Studije provedene širom svijeta su pokazale da HPV vakcine nemaju ozbiljne nuspojave i da su izuzetno efikasne u sprečavanju infekcija. Praćenje vakcinisanih osoba tokom više od 15 godina nije pokazalo nikakve negativne efekte na plodnost ili opšte zdravlje.

U svijetu u kojem je dezinformacija mnogo, važno je oslanjati se na naučne činjenice i medicinske dokaze. HPV vakcine su sigurne, efikasne i predstavljaju investiciju u zdravlje budućih generacija. Zato je važno informisati roditelje, mlade i sve one koji još nisu vakcinisani o značaju ove zaštite kako bi se osigurala zdravija budućnost i smanjili rizici po reproduktivno zdravlje. HPV vakcine i plodnost i žena i muškaraca imaju itekakvu pozitivnu vezu – ako želite da imate djecu ili da vaša djeca imaju djecu, HPV vakcine su tu da smanje rizike koji nepovoljno djeluju na plodnost i održavanje trudnoće.