Putin vodi "rat u sjeni" protiv Evrope, a jedan faktor dodatno komplikuje sliku
Decenijama je Evropa bila sinonim mira nakon Drugog svjetskog rata, ali danas se suočava s dugotrajnim i sve intenzivnijim ratom. Kako piše profesor međunarodnih odnosa sa Univerziteta Johns Hopkins, Hal Brands, u kolumni za Bloomberg, završetak mirovnih razgovora između američkog predsjednika Donalda Trumpa i ruskog predsjednika Vladimira Putina u augustu označio je novu fazu ruskog rata protiv Ukrajine, ali i snažniji talas hibridnih napada Moskve na samu Evropu.
Preleti dronova narušili su evropski zračni prostor, ruski avioni povrijedili teritorij Estonije, a zapadne službe tvrde da su agenti Kremlja pokušali uticati na izbore u Moldaviji. Istovremeno, bilježe se sabotaže podmorskih kabela u Baltičkom moru, pokušaji destabilizacije Balkana i nadzor optičkih veza u Atlantiku.
Cilj ovih aktivnosti, navodi Brands, jeste kazniti Evropu zbog podrške Ukrajini, ali i destabilizirati istočni dio transatlantskog saveza, razdvajajući ga od zapadnog. Podsjeća i na riječi Nikite Hruščova da je “najdraži san Sovjetskog Saveza podijeliti SAD i Evropu”, naglašavajući da se imperativi nisu promijenili.
Danska premijerka Mette Frederiksen upozorila je da se kontinent nalazi “u najopasnijoj situaciji od Drugog svjetskog rata”. Francuske specijalne snage nedavno su pretražile ruski brod osumnjičen za lansiranje dronova iznad Danske i Norveške. Evropske države sve češće razmatraju uspostavu “zida dronova” i otvoreno prijete obaranjem svake letjelice koja povrijedi njihov zračni prostor.
Incidenti poput pokušaja ruskih agenata da obore teretni avion iznad Njemačke pokazuju koliko je situacija ozbiljna. Upravo zato, piše Brands, nužno je da Evropa ojača vlastite vojne kapacitete i nastavi podržavati Ukrajinu, jer bi bilo pogrešno vjerovati da će ruska kampanja uskoro prestati.
Putinovu Rusiju opisuje kao autoritarni sistem sve bliži fašizmu, s potpuno militariziranom ekonomijom i savezništvima sa zemljama poput Kine i Sjeverne Koreje. U tom kontekstu, kineski faktor dodatno komplikuje sliku – Peking, iako blaži u pristupu, kroz cyber napade i infrastrukturna ulaganja pokušava razbiti evropsko jedinstvo i stvoriti “svilenu zavjesu” od Grčke do Mađarske.
Rusija i Kina možda djeluju različito, ali dijele isti cilj – oslabljenu Evropu. Hal Brands zaključuje da ključ ostaje u američkoj politici: hoće li Washington ostati garant evropske sigurnosti ili će, kako upozorava, Evropa biti primorana sama voditi dugu i opasnu borbu protiv osvetoljubive Rusije.
