Bez najave i dozvole: U Crnoj Gori postavljen spomenik četničkom zločincu Pavlu Đurišiću
U selu Gornje Zaostro kod Berana danas je, bez prethodne najave i mimo zakonski predviđenih procedura, postavljen spomenik Pavlu Đurišiću – četničkom komandantu iz Drugog svjetskog rata, poznatom po saradnji s okupatorskim režimima i masakrima nad civilima.
Fotografiju spomenika ekskluzivno je objavila Pobjeda, uz napomenu da je riječ o bronzanoj statui u prirodnoj veličini, postavljenoj na betonski postament. Otkrivanje spomenika dogodilo se u blizini mjesta na kojem se održava skup uz prisustvo mještana i poštovalaca četničkog pokreta.
Ovaj čin dolazi uoči 8. avgusta, datuma koji se u tom selu godinama koristi za pokušaje rehabilitacije poražene ideologije iz 1945. godine. Spomenik za sada nema natpis, niti postoje zvanične informacije o tome ko je odgovoran za njegovu izradu i finansiranje. Ipak, kontekst i simbolika otkrivaju planirani politički potez sa jasnom porukom, piše Pobjeda.
Pavle Đurišić bio je jedan od najzloglasnijih četničkih lidera u Crnoj Gori i regionu. Njegova odgovornost za masovne zločine nad muslimanskim civilima u Sandžaku, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori dokumentovana je, između ostalog, i kroz njegov lični izvještaj upućen Draži Mihailoviću. Jedinice pod njegovom komandom izvršile su pogrome nad hiljadama žena, djece i staraca, s ciljem uspostavljanja etnički "čistih" teritorija.
Crnogorski zakon izričito zabranjuje podizanje spomen-obilježja osobama koje su propagirale fašizam, nacizam ili šovinizam, kao i onima koji su bili saučesnici u ratnim zločinima. Ministarstvo kulture je ranije upozoravalo da bi pokušaji rehabilitacije četničkog pokreta kroz spomenike bili direktno kršenje Zakona o spomen-obilježjima i Ustava Crne Gore, čiji je temelj antifašizam.
Unatoč tome, danas u Gornjem Zaostru stoji spomenik čovjeku koji je, bez ikakve sumnje, naredio i učestvovao u masakrima. Time se, osim vrijeđanja sjećanja na žrtve, šalje i poruka da država toleriše javno veličanje fašističkih saradnika.
Prema informacijama Pobjede, o svemu su obaviješteni policija i nadležna ministarstva. Očekuje se reakcija tužilaštva, koje bi trebalo da podigne krivičnu prijavu zbog nezakonitog podizanja spomen-obilježja.
Time je Crna Gora suočena s novim ispitom političke i institucionalne zrelosti: hoće li ostati privržena principima antifašizma na kojima počiva, ili će dozvoliti da se na njenoj teritoriji trajno uspostavi bronzani simbol istorijske sramote.
