Otkrivena mreža za regrutaciju Balkanaca u rusku vojsku: Prijavljuju se i mladići iz RS-a
“Braćo, ne zaboravite, bilo kakva pitanja – idete kao turisti za Rusiju. Nikakvih drugih odgovora.”
Ovo je jedna od poruka iz privatne Telegram grupe “SVO”, čiji je broj članova u nekoliko sedmica porastao sa desetak na par desetina. Među članovima bio je i Igor Dimitrijević (28) iz Bjeljine u Republici Srpskoj, iza njegovog lika bio je tim novinara Detektora.
Tim istraživača Detektora četiri mjeseca je pratio grupe za regrutaciju u rusku vojsku, komunicirajući s regruterima iz Rusije, BiH i Srbije, te analizirajući poruke onih koji žele da se pridruže ruskim snagama u Ukrajini. Neki od potencijalnih dobrovoljaca tvrde da dolaze iz Republike Srpske, piše Detektor.
Istraživanje je pokazalo da, uprkos zakonskim zabrana u BiH i Srbiji, kanali za regrutaciju funkcionišu nesmetano. Na desetine ljudi regrutuje se preko plaćenika s Balkana, koji su ranije služili u Rusiji, a budućim borcima obećavaju plate od nekoliko hiljada maraka, rusko državljanstvo i benefite za porodice.
Od početka ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine, Rusija je intenzivirala mobilizaciju. Zbog velikih gubitaka i slabog odziva ruskih građana, predsjednik Rusije u julu 2025. godine potpisuje uredbu kojom se strancima omogućava služenje u ruskoj vojsci i van perioda vanrednog stanja.
U istom mjesecu, istraživači Detektora stupaju u kontakt s Dejanom Berićem, jednim od najpoznatijih srpskih plaćenika u ruskoj vojsci. Berić redovno izvještava o situaciji na ratištu putem svojih Telegram i YouTube kanala, koje prati hiljade ljudi.
Prvi razgovor s Berićem počinje pitanjem: “Dobar dan, Igore. Deki je. Govorite li ruski?” Nakon što Dimitrijević odgovara da ne govori ruski, Berić pojašnjava da u tom trenutku ugovor mogu potpisati samo muškarci od 20 do 49 godina koji govore ruski.
Razgovor se nastavlja 9. septembra kada Berić najavljuje formiranje nove jedinice sa “mnogo Srba”, gdje ruski jezik neće biti obavezan. Savjetuje Dimitrijeviću da kupi kartu za jeftiniji let preko Istanbula i obećava refundaciju. Naglašava stroga pravila – iz Rusije nije dozvoljeno slanje fotografija ili poruka porodici, a kršenje pravila donosi višegodišnju robiju.
Detektorovo istraživanje identifikuje kodno ime “Vuk”, koje koristi Davor Savičić, srpski dobrovoljac iz Doboja, član Glavne obavještajne uprave (GRU). Fotografija sa sastanka sa Miloradom Dodikom u Moskvi u maju 2025. dodatno potvrđuje njegovu ulogu.
Plan je bio da Dimitrijević iz Bijeljine stigne u Moskvu 6. oktobra, presjedanjem u Istanbulu, gdje bi ga na aerodromu čekao Savičić. Iako je Dimitrijević na kraju otkazao dolazak, poruke i pozivi od Savičića nastavili su stizati.
John Lechner, autor knjige o ruskoj jedinici Wagner, opisuje nove generacije srpskih dobrovoljaca koji se regrutuju preko društvenih mreža, većinom iz BiH. Motivacija je raznolika, ali najčešće uključuje nezadovoljstvo životom kod kuće i želju za pripadanjem nečemu većem.
Detektor prati i druge kanale regrutacije. Jedan od oglasa objavljen je na Facebook nalogu “Četnik Dobrovoljac”, gdje je zainteresovanima obećana plata od oko 52.000 maraka za početak i mjesečna plata od 5.500 maraka. Poruke su često prevedene i pokazuju da komunikaciju vodi osoba koja nije izvorni govornik srpskog jezika.
U privatnoj grupi “SVO” administrator je Željko Tomić, poznat kao “Četnik Dobrovoljac”. On organizuje dolazak dobrovoljaca i savjetuje da kažu da putuju turistički, podsjećajući na stav predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da se državljani Srbije ne smiju pridruživati ruskim jedinicama.
Tomić detaljno opisuje obuku, trajanje jednogodišnjeg ugovora, platu i benefite, uključujući rusko državljanstvo za dobrovoljca i članove njegove porodice, školovanje za djecu i zaposlenje nakon rata. Savjetuje da se ne nosi puno stvari, jer vojna oprema stiže na licu mjesta, te insistira na organizaciji dobrovoljaca u grupe.
Većina članova grupe su mladići iz centralne Srbije i Republike Srpske, neki nezaposleni, a neki s kriminalnim dosijeom. U grupi je bila i jedna žena, koja je nakon provjere uklonjena jer stranci ne mogu služiti u ruskoj vojsci.
Novinari Detektora su pokušali kontaktirati članove grupe. Tomić je odbio komentare, nazvavši ih “izdajnicima”, dok je jedan član kritikovao organizaciju i obuku, opisujući je kao nedovoljnu i prebrzu.
Zakoni BiH i Srbije zabranjuju ratovanje na stranim ratištima, a kazne se kreću od šest mjeseci do osam godina, zavisno od okolnosti, trajanja boravka i direktnog učešća u borbama.
Detektor je dokumentovao sve poruke i komunikaciju u izvornom obliku, pokazujući kako funkcionišu kanali za regrutaciju dobrovoljaca iz BiH i Srbije za rusku vojsku, uključujući finansijske ponude, planove obuke i logističku pripremu za odlazak na ratište.
