Obilježavanje Sretenja otkriva namjere Vučića i Dodika: Stvaranje jedne srpske države
Dodik i Vučić na proslavi/Screenshot
Profesor na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu, akademik dr. Husnija Kamberović u razgovoru za Fenu je ocijenio kako je sasvim jasno da odluka sa Svesrpskog sabora 2024. o zajedničkom obilježavanju "dana državnosti Republike Srbije i Republike Srpske" otkriva namjere Aleksandra Vučića i Milorada Dodika, odnosno intelektualnih elita koje stoje iza te odluke, za stvaranje jedne jedinstvene srpske nacionalne države na Balkanu.
- Prvo pitanje je zašto je na saboru 2024. donesena takva odluka i šta je u historijskom smislu značio Sretenjski ustav? Naša javnost možda ne zna, ali taj je Ustav donesen 1835. u jeku borbe Srbije za nezavisnost od Osmanskog carstva. On je donesen pod uticajem Zapada, pa su ga čak Rusi u to doba nazivali 'nezgrapnom imitacijom predstavničkih ustava, koji su rođeni u vrijeme trijumfa revolucionarnih ideja u nekim evropskim zemljama' - naveo je Kamberović, upitan da prokomentira obilježavanje Sretenja na teritoriji BiH.
Podsjetio je da je Ustav donesen u Kragujevcu na velikoj skupštini, kojoj je prisustvovalo nekoliko hiljada ljudi, ali nije dugo bio na snazi (svega dva mjeseca).
- Taj Ustav je važan u ustavnoj historiji Srbije, ali sa Republikom Srpskom nema ama baš nikakve veze. Zato je sasvim jasno da odluka sa Svesrpskog sabora 2024. o zajedničkom obilježavanju dana državnosti Republike Srbije i Republike Srpske otkriva namjere Aleksandra Vučića i Milorada Dodika, odnosno intelektualnih elita koje stoje iza te odluke, za stvaranje jedne jedinstvene srpske nacionalne države na Balkanu. Oni to više i ne kriju, a prva faza podrazumijeva formalno promoviranje Republike Srpske kao države, dok se istodobno na svim razinama provodi integracija tog dijela Bosne i Hercegovine u okvire Srbije - upozorio je Kamberović.
Po njegovim riječima, vidljivo je to na polju infrastrukture, obrazovnog sistema, funkcioniranja privrede, telekomunikacija, kulture i ostalog.
- U narednoj fazi, ovisno o širim geopolitičkim odnosima, to bi trebalo voditi i formalnoj integraciji u jedinstvenu državu. To je, dakle, dobro osmišljen plan, koji više čak i nije nikakva tajna - smatra Kamberović.
Drugo pitanje je, dodaje on, koliko je to opasno po Balkan.
- Mogli bismo reći da to nije opasno sve dok se provodi na miran način, ali to bi bila zabluda. Naime, imajući u vidu iskustva ne samo iz nedavne historije, nego i iz historije Balkana posljednjih stoljeća, možemo zaključiti da to neće biti miran proces, pogotovo što se ambicije o jedinstvenoj srpskoj nacionalnoj državi na Balkanu neće zaustaviti na Bosni i Hercegovini i one bi u narednoj fazi sigurno poprimile nasilan karakter. Zbog toga ta ideja mora biti ozbiljan znak za barem još dvije balkanske države: Crnu Goru prije svega, ali i Makedoniju. Hrvatska se od toga sigurno izvukla, a Kosovo je, iako potencijalno uvijek poligon za sukob, na tragu da se također definitivno odvoji od ambicija srpskih ideologa velike nacionalne države, kaže Kamberović.
Govoreći o tome kako se tome suprotstaviti, naveo je da Bosna i Hercegovina nije u stanju sama se tome suprotstaviti.
- Zato je jedini način neko šire povezivanje država na Balkanu, uz podršku Evrope i SAD. Druga opcija je prihvatiti model stvaranja više malih nacionalnih država, ali taj model, po mom mišljenju, ne samo što bi u startu razorio Bosnu i Hercegovinu, nego bi u perspektivi doveo do toga da bi te male nacionalne države nestale - zaključio je Kamberović.
