Hilmo Neimarlija o intelektualcima uspravnog hoda

Objavljena su nedavno bosanska izdanja doktorskih radova Mehmeda Begovića “O razvoju šerijatskog prava u Jugoslaviji” i Hamdije Ćemerlića “Izborni sistemi u Jugoslaviji”, odbranjeni tridesetih godina prošlog stoljeća na francuskim univerzitetima u Alžiru i Parizu. Dr. Hilmo Neimarlija je govorio o ova dva velika intelektualca u novoj epizodi podcasta Direktno sa Vildanom Selimbegović. 

Rijaset Islamske zajednice u okviru svog programa Tezkiretname nedavno je Ćemerliću posvetio okrugli sto, a Begoviću prošle godine.

- Begović je cijeli radni vijek proveo na Pravnom fakultetu u Beogradu, predavao je historiju šerijatskog prava i različite discipline vezane za pravo i porodično pravo. Bio je praktični musliman u Beogradu. Svaki petak išao na džumu u Beogradu, za koji je malo reći da nije bio baš previše naklonjen islamu i muslimanima. Bio je cijenjen član Srpske akademije nauka i umjetnosti, priča Neimarlija i navodi da su o Begoviću govorili kao o vrsnom predavaču, humanom čovjeku, blage i tople naravi.

Za razliku od Begovića, akademik Ćemerlić je sa Sorbone došao u Sarajevo, a onda je otišao 1943. u partizane. Bio je vijećnik i ZAVNOBiH-a i AVNOJ-a, a nikada nije bio član partije. On je bio ministar pravde 1945. godine bez partijske knjižice, ali se odrekao politike u korist nauke. Ćemerlića smatraju ne samo utemeljiteljem Pravnog fakulteta u Sarajevu nego i utemeljiteljem Sarajevskog univerziteta. Bio je i prvi rektor Sarajevskog univerziteta, izabran na prijedlog svojih kolega. Desilo se to u vrijeme kad je Centralni komitet davao suglasnost na tako značajne i visoke funkcije.

Nakon odlaska u penziju 1974. godine akademik Ćemerlić se posvetio utemeljenju Islamskog teološkog fakulteta, današnjeg Fakulteta islamskih nauka; bio je predsjednik Matičarske komisije i Komisije za nastavni plan i program, njegov prvi dekan i profesor društveno-političkog sistema SFRJ. FIN je počeo s radom 29. septembra 1977. godine. Nije htio profesore, nego je htio asistente.

Akademik Ćemerlić nosi zasluge i za ono famozno, veliko slovo M kojim su muslimani u bivšoj Jugoslaviji dobili konačno priznanje nacije?

- Ćemerlić i Begović su među rijetkim intelektualcima, uspravnog hoda, koji su bili dosljedni u zastupanju prava bosanskih muslimana na nacionalni identitet i individualitet. Begović je to vrlo jasno govorio kao profesor u ondašnjem Beogradu, Ćemerlić je tome svjedočio u vremenu gluhog odnosa prema muslimanima i oduzimanja prava glasa poslije 1945. godine, kada se više nisu pojavljivali kao identitet. On je bio vođa tima pri FPN-u na utvrđivanju nacionalnog osnova bosanskih muslimana, odnosno Bošnjaka. Zahtijevao da se, nakon priznanja muslimana sa veliko M, to poštuje u naučnim krugovima, gdje se to nastojalo eskivirati. Bio je jedini od Bošnjaka koji je kazao da “Muslimani”, mada potreban naziv kao činjenica priznanja koje je kasnilo, nije odgovarajući naziv. Pod tim nesretnim vjerskim nazivom muslimani su doživjeli uspon, ali kada su promijenili ime, vraćeni su negdje, priča Neimarlija.