Berlinski proces bez pomaka: 11 godina kasnije, Evropa i dalje čeka Zapadni Balkan
Samit lidera zemalja Berlinskog procesa održan je jučer u Londonu. U glavnom gradu Ujedinjenog Kraljevstva koje ove godine predsjedava procesom okupili su se lideri Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Kosova, Sjeverne Makedonije i Srbije, kao i predstavnici (zemalja) Evropske unije i Ujedinjenog Kraljevstva.
Aktuelna pitanja
Delegacije država regiona predvodili su: premijer Albanije Edi Rama, predsjedavajuća Vijeća ministara BiH Borjana Krišto, premijer Crne Gore Milojko Spajić, v. d. premijera Kosova Albin Kurti, premijer Sjeverne Makedonije Hristijan Mickoski, te premijer Srbije Đuro Macut. U Londonu su, između ostalih, bili visoka predstavnica EU za vanjske poslove i sigurnosnu politiku i potpredsjednica Evropske komisije Kaja Kallas, njemački kancelar Friedrich Merz, premijer Hrvatske Andrej Plenković, te ministar vanjskih poslova i međunarodne saradnje Italije Antonio Tajani.
“Njemačka vlada će nastaviti ovaj proces kao dio svoje posvećenosti Zapadnom Balkanu - regiji od strateškog značaja za Evropu”, navedeno je u saopćenju upućenom uoči Merzovog putovanja u London.
Zvanice iz regije i Evrope, kao domaćin, primio je premijer Ujedinjenog Kraljevstva Keir Starmer. Održani su paneli posvećeni strateškoj viziji regiona, te pitanjima migracija i sigurnosti.
Nakon samita predsjedavajuća VMBiH poručila je da joj je bilo zadovoljstvo razgovarati o zajedničkoj ambiciji i strateškoj viziji koja vodi zemlje Zapadnog Balkana - svaku sa njenim posebnostima - na putu ka punopravnom članstvu u EU.
Premijer Bugarske Rosen Zhelyazkov istakao je da je u Londonu potvrđena zajednička posvećenost podsticanju sigurnosti, stabilnosti i poboljšane ekonomske saradnje za evropsku budućnost Zapadnog Balkana.
Razgovaralo se i o strateškoj viziji Zapadnog Balkana i evropskom putu regije/X
“Njihovo ujedinjene sa Evropom je prioritet italijanske vlade”, poručio je Tajani na X-u.
Noć uoči samita održan je i kraljevski prijem. Kralj Ujedinjenog Kraljevstva Charles III ugostio je brojne lidere zemalja regiona i visoke zvanice iz Evrope.
“Na prijemu su okupljeni čelnici država i vlada, te visoki zvaničnici iz cijele Evrope, što je ujedno bila prilika za razmjenu mišljenja o aktuelnim evropskim i regionalnim temama, kao i o budućnosti procesa proširenja EU”, saopćeno je iz kabineta predsjedavajuće VMBiH.
Uoči sastanka Krišto je razgovarala i sa generalnim sekretarom Vijeća za regionalnu saradnju (RCC) Amerom Kapetanovićem.
Dr. Armina Galijaš, docentica u Centru za studije jugoistočne Evrope Univerziteta u Grazu, za naš list osvrnula se na Berlinski proces.
- Ako znamo da je Berlinski proces pokrenut 2014. s ciljem približavanja zemalja Balkana Evropskoj uniji, ne možemo reći da je bio uspješan. U posljednjih više od deset godina niti jedna zemlja se nije priključila EU, ali su zato stotine hiljada građana napustile ovu regiju, ističe dr. Galijaš.
Mišljenja je da su upravo ti građani izgubili vjeru u proširenje EU, a da se veliki dio njih i razočarao u evropsku administraciju.
- Sa druge strane je očigledno da od EU i vrijednosti koje ona zastupa ipak nisu i nismo pronašli bolje, kaže dr. Galijaš.
Konkretni koraci
Mišljenja je da iseljavanje iz regije ukazuje i na činjenicu da nije potrebno jačati regionalnu saradnju kao preduslov za priključenje, nego direktnu saradnju sa članicama EU.
- Ideja jačanja političkog dijaloga, infrastrukture, pomirenja u regiji, nije donijela gotovo nikakve konkretne promjene i napredak, odnosno nikakve koje se vjerovatno ne bi desile i bez Berlinskog procesa, smatra naša sagovornica.
Poručuje da je potrebno - ako postoji iskrena želja za proširenjem Unije - udaljiti se od floskula i preći na konkretne korake postepene integracije.
- Više manjih koraka, koji se mogu konkretno i neposredno nagrađivati, odnosno sankcionisati. Tako bi i društva kojih se ovi procesi tiču imala uvid u njih. Čekanje da se svi zahtjevi ispune kao preduslov priključenju je čekanje Godota, zaključuje dr. Galijaš.
