Banke će morati pomagati firmama sa crne liste(?!) - Cenić: To je početak kraja!
Svetlana Cenić: Komercijalizacija IRB-a je njen kraj
Inicijativa kompanije Invictus Technology Group kojom se žele natjerati banke da otvore račune sankcionisanim firmama i pojedincima naći će se pred poslanicima u Narodnoj skupštini RS-a. Radi se o inicijativi za izmjenama i dopunama Zakona o unutrašnjem platnom prometu RS-a, koja je predata u parlamentarnu proceduru u novembru prošle godine.
Po službenoj dužnosti
Ova inicijativa je uslijedila nakon serije sankcija uvedenih fizičkim i pravnim licima označenim kao mreža podrške predsjedniku RS-a Miloradu Dodiku i članovima njegove porodice. Nacrt ovog zakona predviđa da se banke natjeraju da otvore račune firmama i pojedincima kojim su, bez sudske presude i zvaničnog naloga nadležnih tijela, uskratile usluge zbog takozvanog reputacionog rizika.
Radi se o firmama Prointer, Infinity International, Kaldera, K-2 Audio Company i Sirius 2010 koje su stavljene na listu OFAC-a, odnosno Kancelarije za kontrolu imovine stranaca američkog Ministarstva trezora, kao i o onima koje su nastale nakon što su ovim firmama banke pogasile račune.
U tekstu inicijative se navodi kako se pravo banke da raskine ugovor ograničava na dva uslova - da je račun korišćen nezakonito u smislu kršenja Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranju terorizma ili da je otvoren na osnovu falsifikovanih isprava. Ako je jedan od ovih uslova ispunjen, tek onda banka ima pravo da podnese zahtjev Agenciji za bankarstvo RS-a i da ugovor o računu raskine.
IRB RS-a je i dalje bez direktora
Takođe, ovaj nacrt predviđa da, ako banke odbiju da otvore račun nekom poslovnom subjektu ili fizičkom licu koje nije prekršilo nijedan od ovih uslova niti za to postoji pravosnažna presuda, na zahtjev odbijenog Agencija za bankarstvo postavi ovlašćenu organizaciju (banku) po službenoj dužnosti.
Ta imenovana banka će biti dužna da otvori račun za obavljanje platnog prometa sve dok ne prestanu da postoje okolnosti koje su dovele do njenog postavljenja. U tekstu inicijative navedene su sve banke i sankcionisana pravna lica kojima su one ugasile račune, kao i povezane firme registrovane da bi se izbjegle posljedice i kojima su banke odbile pružiti usluge strepeći da i same ne dospiju na crnu listu.
Početak kraja IRB-a
- Agencija za bankarstvo RS-a je upoznata s tim da su banke u Republici Srpskoj jednostrano raskinule ugovore o otvaranju računa za poslove unutrašnjeg platnog prometa i deviznog platnog prometa, pravnim licima koja nisu na OFAC ili listi sankcionisanih UN-a, bez ikakvog obrazloženja. Imajući u vidu saznanja o nezakonitom postupanju banaka, Agencija nije naložila vršenje nadzora banaka nad primjenom propisa i preduzimanje aktivnosti i odgovarajućih mjera u okviru svojih ovlašćenja, zbog čega je neophodno pristupiti dopunama zakona, naveli su u inicijativi.
- Ne sumnjam da se u ove zakonske izmene ide zbog osoba i preduzeća sa američke crne liste. Međutim, cena koju će svi platiti biće previsoka. To što će se IRB komercijalizovati znači da nikako neće izbeći dalje sankcije. Komercijalizacija IRB-a je početak njenog kraja, jer je vlast do sada upropastila nekoliko banaka. IRB je upravo bio pred slomom, dok su plasmani išli mimo komercijalnih banaka i kada se zakon kršio na sve strane. Većina tih kredita kasnije je bila nenaplativa, kaže ekonomista Svetlana Cenić.
