Dezinfekcija ključna kod sprečavanja širenja leptospiroze

Zaštita stanovništva od zaraznih bolesti podrazumijeva širok raspon sanitarnih, higijenskih, imunizacijskih, dijagnostičko-terapijskih i drugih mjera koje se uglavnom regulirane zakonom. Osim toga, važno je naglasiti ulogu kontinuiranog educiranja i podizanja nivoa zdravstvene svijesti stanovništva o ovim bolestima.

Preventivna dezinfekcija je najčešći vid dezinfekcije i to je nešto što bi se trebalo provoditi prema ustaljenom rasporedu kako bi se spriječila kontaminacija namirnica koje ljudi koriste, a prostorije za rad i život održale u čistom stanju. S ciljem da se spriječe pojava i širenje eventualnih zaraznih bolesti prevencija se ogleda u svakodnevnom čišćenju i dezinfekciji površina (naročito tamo gdje postoji velika svakodnevna fluktuacija ljudi) u objektima gdje je preventivna dezinfekcija (uz dezinsekciju i deratizaciju) obavezna:

• objektima za snabdijevanje vodom za piće
• objektima za proizvodnju i promet namirnica i predmeta opće upotrebe te sirovina za njihovu proizvodnju, odnosno prijevoznim sredstvima namijenjenim za njihov prijevoz
• objektima, odnosno prostorima za uklanjanje otpadnih voda i drugih otpadnih tvari
• objektima zdravstvenih ustanova i nosilaca privatne prakse
• odgojno-obrazovnim objektima (škole i vrtići)
• objektima i sredstvima javnog prometa
• stambenim objektima i dvorištima
• ostalim objektima (radnim prostorijama, na radnim površinama, sredstvima rada i dr.) privrednih društava, drugih pravnih lica, kao i fizičkih lica-obrtnika i drugih pravnih i fizičkih lica, poput ugostiteljskih ili uslužnih objekata...

Vezano za aktuelnu situaciju kod epidemije leptospiroze, prije svega sanitarne mjere čišćenja površina i predmeta za koje se smatra da su kontaminirani urinom i fecesom glodara, treba provoditi i ostale mjere koje, između ostalog, uključuju i:

• utvrđivanje i izbjegavanje mogućih zaraženih terena i voda
• dezinfekciju i deratizaciju (uništavanje glodavaca)
• higijensko držanje i zdravstvenu kontrolu životinja
• zaštitu vode i hrane od kontakta sa zaraženim životinjama
• hloriranje vode za piće i bazena
• izbjegavanje kupanja u rijekama i potocima gdje se kupa stoka
• higijensko pranje i dezinfekciju ruku
• pokrivanje posjekotina i ogrebotina nepromočivim zavojem prije kontakta sa zemljom, blatom ili vodom koji bi mogli biti kontaminirani urinom zaraženih životinja
• nošenje zaštitne odjeće i obuće prilikom rada s potencijalno zaraženim životinjama ili na kontaminiranim terenima
• vakcinaciju životinja (ne postoji vakcina protiv leptospiroze za ljude).
• ključno je provoditi dezinfekciju obuće

Pri postupku dezinfekcije ključan je odabir dezinficijensa. Dezinficijensi, kao hemijska sredstva, moraju ispunjavati više uvjeta: da nisu toksični, nadražujući, korozivni, da djeluju brzo i na što veći spektar mikroorganizama, bez neprijatnih mirisa i da su ekološki prihvatljivi.

Bakterije iz roda Leptospira mogu se inaktivirati raznim prikladnim dezinfekcijskim sredstvima, prije svega 1% natrij-hipohloritom, dezinficijensima na bazi alkohola koji sadrže najmanje 60-70% etanola, dezinficijensima na bazi joda, dezinficijensima na bazi kvaternih amonijevih spojeva, hidrogen peroksida, glutaraldehida, formaldehida, deterdžentima i kiselinama. Ove bakterije su osjetljive i na visoku temperaturu, uništava ih toplota preko 120 °C tokom minimalno 15 minuta, kao i postupak pasterizacije.

Za higijensku dezinfekciju ruku kod leptospiroze preferiraju se dezinficijensi na bazi alkohola. Higijenska dezinfekcija ruku je naročito važna kao alternativa pranju ruku vodom i sapunom u situaciji kad isti nisu dostupni - za tzv. suho pranje ruku, što je brz i učinkovit način smanjenja rizika od infekcije. Leptospiroza se prenosi kontaktom s predmetima ili površinama kontaminiranim leptospirama iz tjelesnih tečnosti inficiranih životinja, te su prikladne higijenske rutine od krucijalnog značaja.

Na tržištu se mogu pronaći registrirani i provjereni  dezinficijensi na bazi alkohola: ALKOSOL i ASEPTAN za dezinfekciju ruku te BAKTICID za dezinfekciju manjih površina i predmeta, a BENZAL 5 za dezinfekciju većih površina.

Tečni polialkoholni dezinficijens ALKOSOL sadrži kombinaciju etanola (96%), izopropanola i ortofenilfenola (u pakiranjima od 1.000 mg i 5.000 ml), dok ASEPTAN sadrži kombinaciju hlorheksidin diglukonata, propilen glikola i ulja lavande u rastvoru 70% etanola (u pakiranjima od 500 mg i 5.000 ml).

Za dezinfekciju manjih očišćenih radnih površina i predmeta u javnim ustanovama i zdravstvu, ugostiteljstvu, turizmu, frizerskoj, kozmetičkoj i pedikerskoj djelatnosti, domaćinstvima, preporučuje se koristiti BAKTICID, tečni dezinficijens čiji rastvor sadrži kombinaciju etanola (96%) i izopropanola (u pakiranjima od 1.000 mg i 5.000 ml).

"Za dezinfekciju predmeta, pribora, uređaja, opreme i prethodno očišćenih većih radnih površina namijenjenih javnom zdravstvu, veterinarskoj higijeni i medicini, domaćinstvima ili u prehrambenom segmentu (npr. prehrambena industrija, mesnice, ribarnice, prodavnice…), može se koristiti BENZAL 5, koncentrirano dezinfekcijsko sredstvo široke upotrebe na bazi 5% benzalkonij hlorida (u pakiranjima od 1.000 mg i 5.000 ml). Benzalkonij hlorid je specifični tip kvaternog amonijevog spoja na kojeg su leptospire osjetljive čak i pri relativno niskim koncentracijama radne otopine od 0,15% (razrjeđenje 1:33), što je dovoljno za inaktivaciju bakterija na neporoznim površinama. Površine koje dolaze u dodir s namirnicama potrebno je, nakon dezinfekcije, dobro isprati vodom.

Kod primjene svih pomenutih dezinfekcijskih sredstva nužno je pridržavati se uputstava Bezbjedonosno-tehničkog lista."

Za dezinfekciju ranica mogu se koristiti dezinficijensi na bazi joda, poput antiseptika IZOSEPT D, širokog spektra djelovanja za lokalnu primjenu na koži, u formi spreja za kožu (rastvor od 100 ml i 1.000 ml).