I ova godina bila je izuzetno “vrela”, jedna je od najtoplijih u historiji mjerenja
Temperature su u prosjeku rasle za 1,48 °C između januara i novembra i izjednačene su s 2023. godinom kao druga najtoplija godina u historiji
Planeta je na putu da zabilježi drugu najtopliju godinu u historiji mjerenja 2025., izjednačivši se s 2023. godinom, nakon rekordnog maksimuma iz 2024., objavila je u utorak evropska služba za praćenje globalnog zagrijavanja.
Posljednjih deset godina bilo je deset najtoplijih otkako postoje mjerenja, podsjetila je ranije ove godine Svjetska meteorološka organizacija. Podaci Copernicus službe za klimatske promjene potvrđuju da su globalne temperature na putu da premaše 1,5 °C iznad predindustrijskih razina, što je prag postavljen Pariškim klimatskim sporazumom iz 2015.
Temperature su u prosjeku porasle za 1,48 °C između januara i novembra i trenutno su izjednačene s 2023. godinom kao druga najtoplija godina u historiji, navodi se u mjesečnom izvještaju službe. Samantha Burgess, strateška voditeljica za klimu u Copernicusu, upozorila je da je „trogodišnji prosjek za 2023.–2025. na putu da prvi put premaši 1,5 °C u odnosu na predindustrijsko razdoblje 1850.–1900., kada je počelo masovno sagorijevanje fosilnih goriva“. Dodala je kako „ove prekretnice nisu apstraktne – one odražavaju ubrzani tempo klimatskih promjena, a jedini način da se ublaži budući porast temperatura jeste brzo smanjenje emisija stakleničkih plinova“.
Generalni sekretar UN-a António Guterres upozorio je u oktobru da svijet neće uspjeti ograničiti zagrijavanje ispod 1,5 °C u narednim godinama.
Novembar, jedan od najtoplijih mjeseci u historiji
Prema podacima Copernicusa, prošli mjesec bio je treći najtopliji novembar u historiji mjerenja, s prosječnom temperaturom od 14,02 °C, odnosno 1,54 °C iznad predindustrijskih razina. Naučnici upozoravaju da se i mali porasti globalne temperature već odražavaju na klimu, povećavajući učestalost i intenzitet oluja, poplava i drugih katastrofa.
„Mjesec je obilježen nizom ekstremnih vremenskih događaja, uključujući tropske ciklone u jugoistočnoj Aziji koji su izazvali razorne poplave i gubitke života“, navodi Copernicus.
Za Evropu je ovo bio peti najtopliji novembar ikada zabilježen, s prosječnom temperaturom od 5,74 °C. Iako su istočna Evropa, Balkan i Turska bilježili neuobičajeno visoke temperature, Skandinavija i južna Njemačka imale su relativno hladnije uvjete. Samo tri prethodne jeseni u Evropi bile su toplije od ovogodišnje.
Klimatske katastrofe širom svijeta
Filipine su u novembru pogodila dva snažna tajfuna, usmrtivši oko 260 ljudi. Velike poplave zabilježene su u Indoneziji, Maleziji i Tajlandu. Prosječna globalna temperatura u periodu od septembra do novembra, dakle tokom jeseni na sjevernoj hemisferi, bila je treća najviša u historiji, odmah iza 2023. i 2024.
„Temperature su uglavnom bile iznad prosjeka širom svijeta, posebno u sjevernoj Kanadi, iznad Arktičkog okeana i na velikim dijelovima Antarktike“, navodi Copernicus, uz napomenu da su u sjeveroistočnoj Rusiji zabilježene izražene hladne anomalije.
Copernicus prikuplja podatke koristeći milijarde satelitskih očitanja te meteorološke podatke s kopna i mora. Mjerenja sežu do 1940. godine, a porede se s globalnim zapisima koji datiraju iz 1850.
Rast temperatura posljedica je emisija stakleničkih plinova, prvenstveno iz fosilnih goriva koja se masovno koriste od industrijske revolucije. Države su se na UN-ovom klimatskom summitu COP28 u Dubaiju 2023. godine obavezale na postepeni prelazak s fosilnih goriva, no napredak je od tada usporen.
Konferencija COP30, održana prošlog mjeseca u brazilskom Belému, završila je dogovorom kojim je izbjegnut novi, eksplicitni poziv na postepeno ukidanje nafte, plina i ugljena, nakon protivljenja zemalja proizvođača fosilnih goriva.
