Fotografija je umjetnost čudesnih trenutaka

“Fotografija nije jednostavno pritiskanje na okidač. Fotografija je jedan koncept, jedna vizija svijeta transponovana u sive nijanse i prelive boje. Fotografija je umjetnost čudesnih trenutaka - trenutaka izraza, kompozicije, pokreta, svjetlosti... To je umjetnost koja često treba da uhvati i fiksira nešto što je već prošlo u času kad je zapaženo.”

Elegijska umjetnost

Tako o svojoj zaljubljenosti i opsjednutosti fotografijom govori Faruk Ibrahimović, (Brčko, 1943), a povodom promocije monografije “1963 - Vremeplov - 2023”, održane prošlog mjeseca u Međunarodnoj galeriji portreta u Tuzli. Autor izložbe je Faruk Ibrahimović, nakladnik Centar za kreativnu fotografiju u Tuzli, urednik Vladko Lozić, a recenzenti Zlatko Dukić i Nisad Hamzić. Ovom izložbom obilježeno je šest decenija života u fotografiji autora. Uz promociju te izuzetno vrijedne i u mnogim aspektima značajne i važne fotopublikacije na više od 500 stranica upoznajemo se sa bitnim segmentima života i stvaralaštva Faruka Ibrahimovića, ostvarenim u polju fotografske umjetnosti: portretnoj fotografiji, pejzažu, umjetničkoj i dokumentarnoj fotografiji, fotografiji kao kronici mjesta, vremena i ljudi jednog vremena kao povijesnog svjedočanstva i umjetničkog doživljaja svijeta samog autora. Priređena je i izložba fotografije “Faruk i prijatelji” kao i odabir nekih radova samog autora.

Jedan od radova Faruka Ibrahimovića

Susan Sontag u svojim kultnim ogledima o fotografiji bilježi: “Sve je na svijetu materijal za objektiv i dva stava podupiru ovu pretpostavku. Jedan podrazumijeva da u svemu postoji ljepota ili barem nešto zanimljivo ako se promatra pronicljivim okom... Drugi sve promatra kao predmet neke sadašnje ili buduće uporabe, kao stvar za procjene, odluke i pretpostavke. Prema jednom stavu, ne postoji ništa što ne treba vidjeti, a prema drugom, ne postoji ništa što ne treba zabilježiti... Fotografije su način zatočenja stvarnosti, shvaćene nepokornom, nedodirljivom - način da ju se zaustavi... Ne možemo posjedovati stvarnost, možemo posjedovati slike i biti u njihovom posjedu... Fotografija potiče nostalgiju, ona je elegijska umjetnost, umjetnost sumraka...”

Fotografije Faruka Ibrahimovića tu skrivenu čaroliju satkanu od čežnje, nostalgije i žala za prohujalim vremenima nose duboko u sebi. “Ako je kod pjesnika duša materijalni ekvivalent njegove inspiracije, onda je Faruku Ibrahimoviću kamera ekvivalent njegove inspiracije,” zapisao je, svojedobno, likovni i kazališni kritičar Vojislav Vujanović.

Zlatni jubilej povodom pola stoljeća bavljenja fotografskom umjetnošću slikar Ćazim Sarajlić ovako je komentirao:

- U proteklih pet decenija on je izgradio jednu autonomnu cjelinu unutar koje možemo razlučiti čitave cikluse koji daju predstavu o samom autoru, njegovim počecima i dometima koji su zavidnog, aksiološkog nivoa. Većina tih fotografija-ciklusa je sačuvana: one su dokument vremena u kojem Ibrahimović nije bio puki svjedok, nego aktivni učesnik i kreator vremena u kojem je stvarao i danas stvara.

A o poziciji Faruka Ibrahimovića u svijetu fotografije i njegovom praćenju novih saznanja i dostignuća u ovoj oblasti Aleksandar Adamović je još 2002. godine zapisao: “Upravo oslonjenost na informatička znanja i modernu tehnologiju omogućava ovom vrsnom znalcu i autoru klasične fotografije da prodre u suštinu savremenog slikovnog medija koji se bavi iznalaženjem i uobličavanjem nevidljivih i neslućenih aspekata stvarnosti koja nas okružuje.”

Stoga Vefik Hadžismajlović i može, u jednom predgovoru za katalog, utvrditi: “Faruk Ibrahimović nije slikar, ni akvarelist, ni grafičar. On je, kako se to jednostavno kaže, umjetnički fotograf. Ali, istina, radovi koji izlaže neodoljivo asociraju na ulja, akvarele, na grafičke mape.

Pomjeranje granica fotografije

Pa, ipak, to su fotografije! U tome i jeste originalnost Farukovih radova, oni, dakle, u sebi nose sočnost ulja i paste, fluidnost akvarela, kontrastnost grafike...”

Fotografija potiče nostalgiju

Sav taj šareni kaleidoskop pohvala i visokih ocjena vrijednosti Ibrahimovićevih fotografija možete pronaći u spomenutoj monografiji. Fatmir Alispahić navodi da je: “...fascinantan broj uglednih novina i časopisa u bivšoj Jugoslaviji sa kojima je 70-ih i 80-ih godina prošlog stoljeća sarađivao, a fascinantan je i broj međunarodnih dometa njegova fotografskog umijeća, o čemu svjedoči preko 50 nagrada, preko 50 samostalnih izložbi i 180 kolektivnih, od Argentine, preko brojnih evropskih zemalja, pa do Šri Lanke, a njegove fotografije mogu se pronaći u galerijama od Australije, do Amerike, od skandinavskih zemalja do Turske i Egipta...”

A književnik Atif Kujundžić će o njemu reći: “Fotografiju Faruka Ibrahimovića određuje i karakterizira njegova autorska filozofija prema kojoj je viziranje i vizueliziranje jedini pravi put do spoznaje Svijeta... Ispred fotografija Faruka Ibrahimovića koje plijene ljepotom pojmit ćemo kako je kreativna fotografija općenito najrašireniji i najnapredniji vid vizuelizacije, kao za čovjeka karakterističnog procesa spoznavanja svijeta, te identificiranja i svoje pojave u njemu radi učenja Života i Povijesti...”

U svom uvodu za izložbe “Faruk i prijatelji” i “Faruk Ibrahimović - retrospektiva” naslovljenom Fotografija na novim raskršćima autor će nagovijestiti novo doba: “Fotoaparati i software ugrađeni u mobitele pomjerili su granice fotografije, a tek što možemo očekivati od pojave vještačke inteligencije (AI) koja hvata zamah?” Vjerujem da neke od odgovora autor već priprema!