Zašto James Webb, najmoćniji teleskop ikada lansiran, ne može da snimi Zemlju?
NASA/ James Webb teleskop
Svemirski teleskop James Webb (JWST), remek-djelo moderne astronomije i najmoćniji teleskop koji je čovječanstvo ikada lansiralo u svemir, sposoban je da zaviri dublje u svemir nego bilo koji njegov prethodnik. Ipak, unatoč svojoj nevjerovatnoj preciznosti i snazi, Webb teleskop ne može snimiti – Zemlju.
Zvuči paradoksalno: teleskop koji može da posmatra galaksije iz perioda kada je svemir bio tek nekoliko stotina miliona godina star, koji može da "vidi" kroz guste magline, da proučava egzoplanete, zvijezde i planete našeg Sunčevog sistema – ne može da "vidi" ni Zemlju, ni Veneru, ni Merkur. A razlog za to je i jednostavan i fascinantan, piše astronomija.rs.
Webb se nalazi 1,5 miliona kilometara od Zemlje, u takozvanoj Lagranžeovoj tački 2 (L2) – stabilnoj tački u svemiru gdje gravitacije Zemlje i Sunca omogućavaju da teleskop "miruje" u odnosu na oba nebeska tijela. Ali njegova orijentacija prema dubokom svemiru je ključna: teleskop je dizajniran da posmatra svjetlost u infracrvenom spektru – onu vrstu svjetlosti koja dolazi iz najudaljenijih i najhladnijih dijelova univerzuma.
Da bi mogao uhvatiti te slabe infracrvene signale, Webb mora biti ekstremno hladan – na temperaturi od oko -225 stepeni Celzijusa. Da bi postigao to, teleskop je opremljen ogromnim štitom veličine teniskog terena, koji ga štiti od infracrvenog zračenja Sunca, ali i topline koju emituju Zemlja i Mjesec. Upravo zato Webb ne smije nikada biti okrenut prema njima – jer bi to uništilo njegove osjetljive instrumente.
Drugim riječima, Webb može gledati cijeli svemir – osim Sunca i svega što mu je preblizu, uključujući i naš vlastiti planet. Iako je paradoksalno da svemirski teleskop ne može posmatrati svoj dom, upravo ta orijentacija i zaštita omogućavaju mu da vidi ono što do sada nismo mogli – početke vremena, rađanje galaksija i možda, jednog dana, znakove života na dalekim svjetovima.
