Po prvi put u historiji snimljeno sunčevo magnetno polje: Naučnici uočili nešto neočekivano
Po prvi put u historiji, naučnici su dobili direktan pogled na polarne oblasti Sunca. Evropska svemirska agencija (ESA) usmjerila je letjelicu Solar Orbiter u orbitu nagnutu u odnosu na ravan Sunčevog sistema, što je omogućilo snimanje dosad nedostupnih dijelova zvijezde. Rezultati prvih naučnih analiza već su objavljeni, a donose značajna iznenađenja.
Astronomi su po prvi put uspjeli detaljno proučiti magnetno polje iznad Sunčevih polova. Magnetno polje upravlja 11-godišnjim ciklusom solarne aktivnosti, pa su procesi na polovima ključni za razumijevanje ponašanja Sunca. Međutim, do ove misije polovi su se mogli posmatrati samo iz vrlo plitkog ugla.
Solarna aktivnost povezana je s kretanjem plazme u oba solarna hemisfera. Plazma se pri površini kreće od ekvatora prema polovima, a zatim se u unutrašnjosti vraća nazad. Polovi su dugo smatrani centralnim mjestom tog procesa, ali dosad nisu mogli biti precizno posmatrani.
Solar Orbiter razotkriva strukturu supergranula
Letjelica Solar Orbiter uspjela je snimiti tzv. supergranule – ogromne ćelije vrele plazme koje čine površinsku strukturu Sunca. Ove ćelije su dva do tri puta veće od Zemlje, a njihovo kružno kretanje tjera linije magnetnog polja prema rubovima, stvarajući mrežu koju registrujemo kao Sunčevo magnetno polje.
Dosadašnje teorije, temeljene na ograničenom pogledu, sugerisale su da se plazma i magnetske strukture kreću prema polovima sporije nego na ekvatoru. No, Solar Orbiter pokazuje da je brzina znatno veća – između 10 i 20 metara u sekundi – gotovo ista kao u nižim geografskim širinama.
„Supergranule na polovima djeluju kao svojevrsni pokazivači. One prvi put čine vidljivom polarnu komponentu globalne, jedanaestogodišnje cirkulacije Sunca“, rekao je u saopćenju Lakshmi Pradeep Chitta, rukovodilac istraživačke grupe u Institutu Max Planck za istraživanje Sunčevog sistema i glavni autor studije.
Novi uvid u ‘magnetnu pokretnu traku’ Sunca
Praćenje kretanja plazme dalo je ključne informacije o ponašanju magnetnog polja na globalnom nivou. Još nije potpuno utvrđeno da li se tzv. „magnetna transportna traka“ Sunca zaista usporava na polovima, ali nalazi govore koliko je važna ova misija za razumijevanje cijelog sistema.
„Da bismo razumjeli Sunčev magnetni ciklus, još uvijek nam nedostaje znanje o tome šta se dešava na polovima. Solar Orbiter sada može pružiti taj nedostajući dio slagalice“, dodao je Sami Solanki, direktor MPS-a i koautor istraživanja.
Studija je objavljena u časopisu The Astrophysical Journal Letters.
