Einstein nije vjerovao da će ovo ikada biti uočeno u svemiru, a sada je pred našim očima
Gravitacijsko lećenje, koje je još u općoj teoriji relativnosti predvidio Albert Einstein, uzrokuje savijanje svjetlosti udaljenih svemirskih tijela zbog masivnih galaksija u prvom planu. Taj fenomen prvi put je potvrđen 1919. godine tokom potpune pomrčine Sunca, kada je uočeno da se svjetlost zvijezda zakrivljuje prolazeći pored Sunca.
No, učinak se ne odnosi samo na zvijezde. Kada se daleka galaksija poravna s bližom, gravitacija galaksije ispred nje iskrivljuje svjetlost, mijenjajući sliku i povećavajući udaljene objekte. Upravo to omogućava astronomima da detaljnije istražuju najudaljenije dijelove svemira.
Jedan od najimpresivnijih primjera tog efekta je takozvani Einsteinov prsten. U slučajevima savršenog poravnanja, daleka galaksija pojavljuje se kao svjetleći krug. Iako je Einstein 1936. godine zapisao da „nema nade da će se taj fenomen direktno promatrati“, današnji teleskopi su ipak otkrili brojne primjere Einsteinovih prstenova.
Među posljednjim zapaženim pojavama ističe se otkriće svemirskog teleskopa James Webb (JWST). Galaksija u prvom planu pripada klasteru SMACS J0028.2-7537, dok spiralna prstenasta galaksija iza nje, udaljena milijardama godina, stvara savršeno poravnanje i time jasan primjer gravitacijskog lećenja.
Slike poput ovih pokazuju koliko promatranje zavisi od perspektive. Kako bi rekli astronomi – ljepota svemira ne leži samo u oku posmatrača, nego i u jedinstvenoj poziciji promatrača i samih objekata koje posmatra.
