Sudar razdruživanja i pridruživanja
S manjim ili većim zamorom i teško podnošljivom iscrpljenošću agresivnim zahtjevima vlasti Republike Srpske za razdruživanje sa Federacijom BiH, o čemu je skrojen i poseban dokument, ljeto će nam, izgleda, biti onečišćeno zaoštravanjem odnosa i ukopavanjem u šančevima dvije odavno izbrušene strane: one koja zagovara i pokušava uraditi nešto na famoznom evropskom putu naše zemlje i RS-ovog “streljačkog voda” režimskih jurišnika, koji su dojučerašnju secesiju “mudro” zamijenili fantazijom o razdruživanju. Koliko god to zvučalo kao iluzija u vidu nove varijante “nebeskog sna”, nije za potcjenjivanje. O tome govore i reakcije, pri čemu u oči pada da su one mnogo rezolutnije, jasnije i oštrije kad dolaze sa međunarodnih adresa u našoj zemlji - Ambasade SAD-a, prije svega - a nekako mekše kad su iz domaćih izvora.
Čitajte kolumne Zlatka Dukića:
Ne prođe dan bez lansiranja neke nove ideje o tom fantomskom razdruživanju. Nekako po inerciji, ali ne manje opasno, postajemo taoci klime u kojoj se u istom danu dese dva nespojiva ponašanja. To se dobro vidjelo početkom prošle sedmice: u Mostaru su se, nakon duže pauze, sastali lideri vlasti na državnom nivou. Nisu se, očekivano, ni o čemu važnom dogovorili, pogotovo ne o spornim i teškim temama, jedino su konačno dokučili da je krajnje vrijeme za usvajanje ovogodišnjeg državnog budžeta. Maglovit privid harmonije je iščilio do kraja tog dana i vraćanja u “regularno” stanje - RS traži izjašnjavanje Federacije o papiru o razdruživanju, trojka obećava da će taj dokument završiti u nadležnom tužilaštvu, jer je faktički državni udar, a Dragan Čović ne posustaje u optimizmu, koji uobičajeno zvuči zrakoprazno.
Nastojeći da sve dobije neumniji i besmisleniji izgled, neumorni RS-ovi “ledolomci” ne posustaju. U nekim trenucima se učini da se utrkuju u tome ko će biti zlonamjerniji, otrovniji, nerazumniji i besmisleniji. Od onih koji “normalnim” smatraju da se “nemoguća država” u “dejtonske tokove” može vratiti samo razgraničenjem entiteta, preko onih kojima još niko nije javio da entiteti nisu potpisnici Dejtonskog sporazuma i da su samo dijelovi države BiH, do onih koji su bolesno maštoviti i dokazano neotporni na glupost, pa kažu da je Bosna i Hercegovina “brak iz interesa”, a ne “brak iz ljubavi”, jer “Federacija ima interes da RS-u sve otme, a mi Federaciji nismo oteli nijednu nadležnost”. Ova sklonost plotunima iz verbalne artiljerije kratkog dometa i prizemnog tipa naročito je podstaknuta eksplicitnim i upornim ponavljanjem stava Ambasade SAD-a u BiH (“Niko se ni sa kim neće razdruživati”) o tome da je razdruživanje drugo ime za secesiju. I da, naravno, od toga nema ništa.
Što god glasnije, upornije i jasnije se ova ambasada oglašava, to je upornost i količina besmisla izvođača radova na razbijanju BiH veća i bezgraničnija. Džaba pedagoško-političko upozorenje da BiH nije zajednica država, da RS nije, niti je ikad bio država i da zahtjev za razdruživanje, uz ugrožavanje teritorijalnog integriteta, suvereniteta i multietničkog karaktera zemlje, direktno znači i nestanak ovog entiteta. To ne dopire do ušiju onih koji su odlučili da, uoči još jednih izbora, pažnju vlastitog biračkog stada, uz pomoć nove dimne zavjese, skrenu sa životnih, bolnih i teških pitanja na novu porciju nacionalne homogenizacije, svesrpskog okupljanja, ujedinjavanja i borbe protiv onoga i onih koji “prijete”. U tome nema mjere, što dokazuje igrokaz u Narodnoj skupštini RS-a prošlog četvrtka, s novom antiustavnom odlukom o grbu Nemanjića i himni “Bože pravde”, kao zvaničnim “državnim” obilježjima ovog entiteta.
Krajnji cilj manipulatora i mutivoda se, elem, ne samo ne skriva nego i ostvaruje. Uz veliki rizik od gubitka evropskih para iz Plana za Zapadni Balkan, za šta je “ulaznica” usvajanje državnog budžeta, ali i drugi uslovi za otvaranje pregovora s Unijom, dani nam idu tokovima koji su i laiku čitki: evropski put je tisnut ustranu, a neki domaći akteri - predvođeni liderima koji se ponašaju kao samozvane plemenske poglavice - tjeraju po svom, izmišljajući nove mustre blokada, ucjena, inata... S nastavkom cirkusa s hroničnim neradom Parlamenta BiH, a nakon još jednog blam-fijaska sa sjednicom njegovog Doma naroda, ljeto nam se najavljuje kao patentiranje nove sapunice sudara - ovog puta između neumlja u vidu zahtjeva za razdruživanje, nadahnutog deklaracijom svesrpskog sabora, s jedne, i marginalizovanog i zapostavljenog hoda ka pridruživanju Evropi, s druge strane. Ono što se otrcano opravdava “zaštitom nacionalnih i političkih prava i zajedničkom budućnošću srpskog naroda” (Dodik), a što Christian Schmidt vidi kao “nekoliko problematičnih zaključaka”, na minimum svodi optimizam u tijesnom prostoru za vraćanje u normalu.
I isijava dovoljno razloga za neizvjesnost. I to ne u vezi s tim hoće li razdruživanje biti jače od pridruživanja, nego u odnosu na to koliko ćemo vremena i snage prokockati i izgubiti na sve upitnijem, trnovitijem i težem, a vidi se i kome neželjenom i nepotrebnom evropskom putu.
